Jak zapewne wiecie doskonale każdy polski obywatel posiada numer PESEL. Nadanie numeru PESEL następuje z urzędu (to znaczy automatycznie) lub na wniosek osoby. Numer PESEL nadawany jest z urzędu w następujących sytuacjach:

• przez polski urząd stanu cywilnego przy sporządzaniu aktu urodzenia dla dziecka urodzonego na terytorium Polski. Dotyczy to dzieci obywateli polskich, obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin, którzy mieszkają w Polsce, w związku z tym, że uzyskali prawo stałego pobytu oraz cudzoziemców, którzy uzyskali:
  • prawo stałego pobytu lub zezwolenie na pobyt stały,
  • zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
  • status uchodźcy, ochronę uzupełniającą albo azyl,
  • zgodę na pobyt tolerowany,
  • ochronę czasową,
  • zgodę na pobyt ze względów humanitarnych,
• przez urząd gminy przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy – dla obywateli Polski, którzy nie mają numeru PESEL,
• przez urząd gminy przy ubieganiu się o dowód osobisty – dla obywateli Polski, którzy mieszkają za granicą i nie mają numeru PESEL,
• przez krajowy urząd paszportowy przy ubieganiu się o paszport – dla obywateli Polski, którzy mieszkają za granicą i nie mają numeru PESEL,
• przez konsula RP przy ubieganiu się o paszport – dla obywateli Polski, którzy mieszkają za granicą, nie mają numeru PESEL i składają wniosek o wydanie paszportu w konsulacie.

O nadanie numeru PESEL za granicą występuje konsul w związku ze sprawą złożenia wniosku o wydanie paszportu (lub paszportu tymczasowego) osobie, która nie posiada jeszcze numeru PESEL. Czynność tę konsul wykonuje po przyjęciu dokumentacji paszportowej (i pobraniu opłaty za wydanie paszportu lub paszportu tymczasowego). Do sprawy nadania numeru PESEL wymagane jest złożenie odpisu zupełnego lub skróconego polskiego aktu urodzenia. Osoba, która zawarła związek małżeński (bez względu na to, czy nastąpiła jej zmiana nazwiska w związku z zawarciem małżeństwa, czy też nie), składa odpis skrócony lub zupełny polskiego aktu małżeństwa, który jest wymagany do nadania numeru PESEL. Za sprawę związaną z nadaniem numeru PESEL nie pobiera się opłaty konsularnej.

Uwaga: konsul nie występuje o nadanie numeru PESEL w innych przypadkach niż sprawa wydania paszportu lub paszportu tymczasowego. Nie ma możliwości nadania numeru PESEL na podstawie zagranicznego aktu urodzenia (i odpowiednio – zagranicznego aktu małżeństwa).

W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się: wydanie przez konsula paszportu tymczasowego bez zamieszczenia w tym dokumencie numeru PESEL (wojewoda nie ma możliwości wydania paszportu tymczasowego bez numeru PESEL). Nie ma możliwości wydania paszportu (biometrycznego) bez numeru PESEL.