W grudniu 2020 roku weszła w życie „Ustawa o prawie dostępu do informacji sektora publicznego” z 2017 r. Zobowiązuje ona wszystkie organy publiczne do dostarczania wszelkich informacji, które są w ich posiadaniu, na żądanie jakiejkolwiek osoby fizycznej lub osoby prawnej.

Istnieją oczywiście wyjątki dotyczące na przykład ochrony danych czy bezpieczeństwa narodowego i wiele innych. Jednak pomimo to, departament do którego kierujemy prośbę o udzielenie informacji, musi odpowiedzieć w ciągu 30 dni. Jeśli twierdzi, że temat jest objęty wyjątkiem, musi to udowodnić. „Wszystko musi być poparte dowodami” , jak powiedziała komisarz ds. Informacji, Irene Loizidou Nicolaidou .

Prawo jest ważnym krokiem w promowaniu przejrzystości i odpowiedzialności. Pytanie tylko, czy to działa?

Raport dowodzący że nie działa, opublikował Cyprus Mail. Z redakcji wysłałano cztery listy zawierające wnioski o udzielenie informacji do czterech różnych cypryjskich departamentów. Skorzystano z przykładowych listów opublikowanych na profilu jednego z cypryjskich adwokatów w języku greckim. 

Istotne było czego dotyczyły żądane informacje. Nie jest jasne, jak szeroko należy zdefiniować wyjątek „informacji, które można uzyskać w inny sposób”. Na przykład niektóre dane liczbowe, o które poprosiło CM, można znaleźć w tak zwanym raporcie Aida (baza danych informacji o azylu) , ale trzeba być ekspertem lub organizacją pozarządową, aby wiedzieć, że taki raport nawet istnieje. Ogólnie rzecz biorąc, wydaje się rozsądne założenie, że informacje, które nie są już udostępniane przez organ publiczny (na przykład za pośrednictwem jego strony internetowej), są takimi o które można poprosić.

Wysłano zapytania:

1. Do Departamentu Migracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie między innymi procedury  przyznawania obywatelstwa, dlaczego procesy azylowe zajmują tyle czasu, procedura złotych paszportów itp. Poproszono o:
   • liczbę wniosków o naturalizację oczekujących na koniec 2020 r. i dwa lata wcześniej, na koniec 2018 r;
   • liczbę faktycznie zatwierdzonych wniosków o naturalizację w ciągu tych dwóch lat;
   • liczbę wniosków o „obywatelstwo przez inwestycję” zatwierdzonych w ciągu tych dwóch lat;
   • całkowitą liczbę wniosków o nadanie obywatelstwa zatwierdzonych w ciągu tych dwóch lat.
2. Do Służb Azylowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie rosnącej liczby wniosków. Poproszono o następujące dane:
   • liczbę wniosków o udzielenie azylu rozpatrywanych na koniec 2020 r. i dwa lata wcześniej, na koniec 2018 r., wraz z podaniem krajów pochodzenia wnioskodawców;
   • odsetek wnioskodawców, którzy wcześniej mieszkali na Cyprze w ramach innego statusu, na przykład studenci lub pomoc domowa;
   • liczbę wniosków o udzielenie azylu, które zostały przyjęte i odrzucone w ciągu tych dwóch lat;
   • liczbę odrzuconych kandydatów, którzy zostali deportowani z powrotem do swoich krajów pochodzenia, oraz jakie to były kraje.
3. Do Ministerstwa Zdrowia w sprawie pandemii, jak różne były przyczyny zgonów, czy liczba zgonów z powodu cukrzycy spadła, ponieważ niektóre były liczone na przykład jako Covid19, i ile zgonów z powodu grypy, która „wyginęła” w 2020 roku, choć w latach poprzednich było o niej głośno.
   Istnieje również dziwne zdarzenie.  Jednego konkretnego tygodnia – tydzień 21, pod koniec maja 2021, kiedy wychodziliśmy z pierwszej blokady – według strony Euromomo, jedyny tydzień w 2020 roku, w którym odnotowano dość znaczną liczbę zgonów. Jednak według codziennych biuletynów Ministerstwa Zdrowia, w tym tygodniu nie doszło do zgonów spowodowanych przez Covid. Więc co tam się stało?
   Poproszono o następujące informacje:
   • całkowitą liczbę zgonów i przyczyny zgonów w 2019 i 2020 r .;
   • Przyczyny nadmiernej śmierci w 21 tygodniu.
4. Do Departamentu Środowiska Ministerstwa Rolnictwa, wysłano prośby o:
   1. kopie wszystkich badań dotyczących odpowiedniej oceny (IA) przeprowadzonych w latach 2018-2020 dla projektów proponowanych w obrębie (lub w pobliżu) chronionych obszarów Natura 2000;
   2. Całkowitą liczbę badań, które zalecają lub wymuszają niezatwierdzenie projektów z przyczyn środowiskowych.

Wszystkie cztery e-maile zostały wysłane 4 marca, co oznacza, że ​​30. dniowy okres wygasł na początku kwietnia. Wysłano również przypomnienie (chociaż zgodnie z prawem wnioskodawca nie ma takiego obowiązku) 2 kwietnia, tuż przed wygaśnięciem.

Patrząc wstecz, niektóre z pytań Cyprus Mail były nieco naiwne lub zbyt ambitne. Na przykład mało prawdopodobne jest, aby Departament Środowiska przeszukiwał każde badanie AA w celu sprawdzenia jego wniosków. Jest również całkiem możliwe, że obywatelstwo przez program inwestycyjny podlega bezpośrednio ministerstwu finansów, więc migracja może po prostu odrzucić naszą prośbę, jako nie podlegającą ich jurysdykcji – choć rodzi się pytanie, jakie informacje są zaliczane do „posiadania” opinii publicznej. ponieważ wszystkie statystyki dotyczące obywatelstwa z pewnością byłyby dostępne w ich rejestrach.
Z drugiej strony, nigdy się nie dowiemy – ponieważ nigdy nam nie odpowiedzieli.

Częściowa odpowiedź nadeszła z Departamentu Środowiska, który skontaktował się z Cyprus Mail po wysłaniu przypomnienia (i po upływie 30. dniowego okresu). Departament zapewnia, że żądane informacje pojawią się w ciągu najbliższych kilku dni. To oczywiście dobra wiadomość, choć warto zauważyć, że w ich odpowiedzi odniesiono się do wszystkich badań dostępnych na stronie internetowej wydziału – co sugeruje, że planują przedstawić to, co już tam jest, a nie badania AA, o które specjalnie prosiła redakcja.

Jedyna terminowa odpowiedź nadeszła z Ministerstwa Zdrowia, które odpowiedziało na e-mail 10 marca. Trzeba przyznać, że ich pracę ułatwił fakt, że przyczyny zgonów na rok 2020 – a nawet 2019! – są nadal kompilowane, więc tak naprawdę nie miały wiele do zaoferowania. Byli jednak bardzo pomocni, a krótkie wymiany zdań doprowadziły do statystyk, które są już dostępne na stronie internetowej Eurostatu, a mianowicie. zgony według miesięcy podzielone według wieku i płci. Obecnie wiadomo na przykład, że w 21 tygodniu, w którym nie było zgonów spowodowanych przez Covid19, na Cyprze odnotowano 184 inne zgony, równo podzielone między mężczyzn i kobiety, ale z niezwykle dużą liczbą (43) osób powyżej 90. roku życia. Jest to temat do przyszłych badań .

Nadal nie otrzymano odpowiedzi z Urzędu Azylowego ani z Departamentu Migracji.

Czy doświadczenie Cyprus Mail było typowe? Najwyraźniej nie. 

Pewien prawnik z Nikozji, miał o wiele więcej szczęścia ze swoimi własnymi prośbami, a komisarz Loizidou Nicolaidou potwierdza, że ​​większość wniosków otrzymuje odpowiedź w ciągu 30 dni. Prawo zostało szeroko przetestowane, twierdzi, że – głównie przez prawników – i „bardzo niewiele informacji zostało odrzuconych jako zwolnione”. Od grudnia do jej biura wpłynęło 19 pytań ogólnych i 16 skarg związanych z prawem.

Trudno powiedzieć, jakie wnioski z tego wyciągnąć. Być może, ponieważ redaktorzy Cyprus Mail nie są prawnikami, sporządzali listy pytań niewłaściwie…

Hmmm…Ale przecież większość zwykłych ludzi też nie jest prawnikami, a odpowiedź i tak należało otrzymać. Bardziej niepokojącą możliwością jest to, że urzędnicy państwowi zajmują się wnioskami tylko wtedy gdy pochodzą od wybitnego prawnika, ale są mniej otwarci, gdy jest to tylko jakiś tam Giorgos czy Nikos. 

W każdym razie nowe prawo samo w sobie pozostaje cenne – i miejmy nadzieję, że nadal będzie testowane, więc w końcu stanie się czymś normalnym.

Jeśli chodzi o Cyprus Mail, nie poprzestaje w doświadczeniach i dowie się teraz jak działa procedura reklamacyjna za pośrednictwem komisarza ds. Informacji.
Na stronie internetowej komisarza napisano:

Aby poprosić o informacje, wyślij list lub e-mail do odpowiedniego działu, powołując się na przepisy. Reklamacje (za pośrednictwem dostarczonego formularza reklamacyjnego) lub pytania można kierować do komisarza ds. Informacji pod numerem 22-818456. (www.informationcommissioner.gov.cy)

Z niecierpliwością czekamy na ciąg dalszy tej historii.

Czy wspomniane instytucje zareagują na publikacje Cyprus Mail, czy w dalszym ciągu będą lekce sobie ważyć obowiązujące w Republice Cypryjskiej przepisy. Nasza redakcja także ma problemy z dostępem do jakichkolwiek informacji – mamy jednak nadzieję, że wszystko niebawem się zmieni…